Cầu chì ô tô: Cấu tạo, chức năng và nguyên lý hoạt động

Cầu chì ô tô có tác dụng ngắt mạch điện khi dòng điện trong hệ thống vượt quá mức cho phép. Trong trường hợp cầu chì bị ngắt, có thể nối lại hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu cầu chì bị cháy do xe lâu ngày không được sử dụng, cần có cách kiểm tra và thay thế phù hợp. Để tự thực hiện việc này, người tiến hành cần nắm rõ cấu tạo, nguyên lý hoạt động, cũng như ý nghĩa của các ký hiệu trên hộp cầu chì. Tham khảo bài viết dưới đây của Phụ Tùng HQ để biết thêm nhiều thông tin hữu ích về thiết bị này nhé!

Cầu chì ô tô là gì?

Cầu chì ô tô là một bộ phận thuộc hệ thống an toàn của ô tô, thường được lắp đặt dưới nắp capo hoặc dưới taplo ô tô. Cầu chì ô tô giữ chức năng bảo vệ các thiết bị điện thuộc hệ thống điện ô tô khỏi các hiện tượng bị chập điện, cháy nổ hay hỏng hóc.

Phân loại cầu chì ô tô

Tùy vào kích thước, thiết kế và mục đích sử dụng, cầu chì được chia thành nhiều loại khác nhau, phù hợp với từng dòng xe và nhu cầu vận hành cụ thể. Trên thị trường hiện nay, có hai loại cầu chì phổ biến là cầu chì lưỡi dao và cầu chì ống thủy tinh, mỗi loại lại có nhiều biến thể để đáp ứng các yêu cầu khác nhau của các dòng xe.

Cầu chì lưỡi dao

Cầu chì lưỡi dao bao gồm 4 loại chính:

Micro: Loại nhỏ nhất trong nhóm cầu chì lưỡi dao, có hai biến thể: micro 2 (hai ngạnh) và micro 3 (ba ngạnh).
Standard (các mã APR, ATC, ATO): Với thiết kế nhỏ gọn, đây là loại phổ biến nhất, được sử dụng rộng rãi trên hầu hết các dòng xe hơi và xe tải hiện nay.
Mini (các mã APM, ATM): Có kích thước nhỏ gọn hơn Standard nhưng vẫn lớn hơn Micro, thường dùng cho các cấu hình điện thấp.
Maxi (mã APX): Được thiết kế để chịu dòng điện lớn hơn, phù hợp với các loại xe hạng nặng.

Cầu chì ống thủy tinh

Cầu chì ống thủy tinh gồm hai loại chính:

Loại D: Có hai kích thước phổ biến là 5x20mm và 6x30mm, với nhiều mức dòng điện từ 0.2A đến 30A. Cấu tạo gồm một ống thủy tinh chứa dây chì bên trong, hai đầu được giới hạn bằng kim loại. Đây là loại cầu chì có giá thành rẻ.
Loại HRC (High Rupture Capacity): Tương tự như loại D nhưng được bọc thêm một lớp bột làm đầy bên ngoài lớp thủy tinh. Đây là loại cầu chì công suất gián đoạn cao, đáng tin cậy, với đặc tính thời gian nghịch đảo, giúp giảm thời gian gián đoạn khi xảy ra dòng sự cố lớn.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của cầu chì ô tô

Mỗi loại cầu chì ô tô sẽ có các cấu tạo khác nhau. Tuy nhiên, nhìn chung, cầu chì ô tô được thiết kế gồm 3 bộ phận chính là: đế cầu chì, vỏ cầu chì và dây chảy.

Đế cầu chì: Thường được chế tạo từ kim loại.
Vỏ cầu chì: Có thể làm từ các vật liệu như nhựa, gốm, sứ hoặc thủy tinh. Đối với các loại cầu chì chịu dòng định mức lớn, vỏ sẽ được thiết kế với một lớp chất nhồi bên trong để hạn chế hiện tượng hồ quang.
Dây chảy: Đây là bộ phận quan trọng nhất của cầu chì, đảm nhận vai trò ngắt mạch khi xảy ra sự cố quá tải điện. Dây chảy thường được làm từ các vật liệu như chì, thiếc, đồng, thau bạc hoặc nikel.

Cầu chì hoạt động dựa trên đặc tính Ampe-giây, thể hiện mối quan hệ giữa thời gian chảy đứt và cường độ dòng điện đi qua. Khi cường độ dòng điện trong hệ thống điện ô tô tăng đột ngột, dây cầu chì sẽ tự động chảy hoặc uốn cong để ngắt kết nối mạch điện. Đặc biệt, cường độ dòng điện càng lớn thì thời gian ngắt mạch càng nhanh.

Ký hiệu cầu chì trên xe ô tô

Dưới đây là các ký hiệu cầu chì ô tô thường xuất hiện và giải mã các ký hiệu này.

Ký hiệu cầu chì trên xe ô tô	Ý nghĩa
HEATER	Sưởi – Ở đây là quạt gió
HORN	Kèn
D/lock	Door lock (khóa cửa)
P/Window	Cửa kính điện
FOG LAMP	Đèn sương mù
TAIL (INT)	Đèn hậu (bên trong)
TAIL (EXT)	Đèn hậu (bên ngoài)
STOP	Đèn thắng
A/CON	Điều hòa
Hazard	Đèn khẩn cấp
Meter	Đèn đồng hồ táp-lô
Engine	Cầu chì qua hệ thống điện điều khiển động cơ
Turn	Mấy đèn xi-nhan
Fog Lamp	Đèn sương mù
Wiper	Gạt nước
F/FILTER	Bộ lọc xăng/Bơm xăng chăng
SUB Start	Qua relay đề
Cigar	Qua đầu đốt thuốc hút
Head (Low) và Head (High	Đèn trước cos và pha
Memory	Bộ nhớ
HEAD (LOW)	Đèn pha – chiếu gần
HEAD (HIGH)	Đèn pha – chiếu xa
CIGAR	Ổ điện mồi thuốc
D/LOCK	Khóa cửa điện
MEMORY	Bộ nhớ
ENGINE	Cầu chì qua hệ thống điều khiển động cơ
Fuse Puller	Kẹp rút cầu chì (khi thay)
Air sus	Hệ thống treo khí
RR DEF	Sấy kính sau
RAD	Quạt két nước
ALT	Máy phát điện
Filter	Tụ lọc
AM2	Nguồn cấp cho khóa
Towing	Rơ mooc
P/Windows	Kính của các cửa
SPARE	Dự phòng

Hướng dẫn cách kiểm tra cầu chì xe ô tô

Dưới đây là các bước chi tiết giúp bạn có thể kiểm tra cầu chì xe ô tô một cách nhanh chóng nhất:

Dụng cụ kiểm tra

Dưới đây la những dụng cụ cần thiết để bạn có thể kiểm tra và thay thế cầu chì ô tô khi xảy ra hỏng hóc

Kìm rút cầu chì: Dụng cụ dùng để tháo lắp cầu chì một cách an toàn và tiện lợi. Loại kìm thông dụng nhất là dạng kẹp.
Bút thử điện: Dùng để kiểm tra xem cầu chì có bị cháy hay không. Có hai loại chính gồm bút thử điện dạng bút chì và dạng kẹp.
Đèn pin: Giúp soi rõ các ký hiệu trên cầu chì trong xe ô tô, đặc biệt hữu ích ở những khu vực thiếu sáng.
Cầu chì dự phòng: Để thay thế ngay khi cần thiết, đảm bảo hệ thống hoạt động liên tục.

Cách kiểm tra

Để có thể kiểm tra được cầu chì ô tô, bạn cần chuẩn bị thiết bị để kiểm tra mạch điện của đèn LED.

Bước 1: Mở hộp cầu chì ô tô, dựa vào sơ đồ bố trí để xác định cầu chì của thiết bị điện bị hư hỏng.

Bước 2: Đặt thiết bị kiểm tra vào điểm nối giữa cầu chì và bảng mạch điện. Nếu đèn sáng, cầu chì vẫn hoạt động bình thường; nếu đèn không sáng, cầu chì đã hỏng.

Bước 3: Đặt thiết bị kiểm tra vào hai bên đỉnh của cầu chì. Nếu đèn sáng, cầu chì bình thường; nếu không sáng, cầu chì cần được thay thế.

Các bước thay thế cầu chì ô tô

Để có thể thay mới cầu chì ô tô, bạn có thể thực hiện các bước ngay tại nhà như sau:

Bước 1: Sử dụng kẹp để gắp cầu chì bị hỏng ra khỏi bảng mạch điện.

Bước 2: Kiểm tra chỉ số Ampe của cầu chì bị hỏng (chỉ số này thường được in trên nắp cầu chì). Sau đó, tìm mua loại cầu chì có chỉ số Ampe tương ứng.

Bước 3: Dùng kẹp để lắp cầu chì mới vào vị trí của cầu chì hư hỏng.

Trên đây là bài viết của Phụ Tùng HQ về cầu chì ô tô. Hy vọng với những chia sẻ trên sẽ giúp bạn biết được cách kiểm tra và thay mới cầu chì ô tô khi bị hư hỏng một cách dễ dàng nhất.