Tỉ số nén là gì? Vai trò của tỷ số nén với động cơ xe
Tỉ số nén của động cơ là một trong những chỉ số quan trọng, cho phép người dùng xác định được công suất của động cơ xe là bao nhiêu. Từ đó có sự lựa chọn về dòng xe phù hợp, cũng như cách sử dụng động cơ hợp lý, tránh gây ảnh hưởng đến tuổi thọ động cơ. Cùng Phụ Tùng HQ tìm hiểu xem tỉ số nén là gì trong bài viết dưới đây nhé!
Tỉ số nén là gì?
Tỷ số nén của động cơ được hiểu đơn giản là tỷ lệ giữa tổng thể tích buồng đốt xi lanh giữa hai thời điểm khác nhau. Cụ thể là khi piston đi xuống điểm chết dưới - biểu thị thể tích buồng đốt cực đại và thời điểm khi piston đi lên điểm chết trên - biểu thị thể tích buồng đốt cực tiểu.
Thể tích buồng đốt được chia làm hai phần khác nhau, gồm một phần ở nắp xi lanh (Thể tích buồng đốt - A), phần còn lại là thể tích xi lanh (B). Giá trị của A và B được ứng dụng để tính toán tỉ số nén, cụ thể theo công thức dưới đây:
Tỷ số nén = (A+B)/ A

Tỷ số nén là gì?
Xem ngay: Hướng dẫn chi tiết cách xử lý điều hoà ô tô có mùi hôi
Ý nghĩa của tỷ số nén là gì?
Có thể thấy, tỉ số nén là đại diện cho tổng thể tích xi lanh xe và thể tích buồng đốt. Vì thế, tỷ số nén đồng thời cũng đại diện cho sức mạnh động cơ và được dùng để đánh giá một động cơ có tốt hay không trong từng điều kiện khác nhau, dựa vào 3 yếu tố chính, bao gồm:
- Hỗn hợp không khí và nhiên liệu cung cấp cho động cơ có đảm bảo chất lượng hay không: Nếu mật độ hỗn hợp không khí và nhiên liệu không được đảm bảo thì sẽ ảnh hưởng đến khả năng nén ép, khiến động cơ đốt cháy nhiên liệu bị chậm và ngược lại. Nếu như hỗn hợp không khí này đạt mật độ cao thì động cơ sẽ dễ dàng đánh lửa, cho phép thời gian khởi động máy nhanh chóng vì đủ áp suất để chúng tự cháy.

Ý nghĩa của tỷ số nén là gì?
- Tỷ lệ nén ép tốt: động cơ có tỉ số nén cao sẽ tạo ra nhiều năng lượng cơ học hơn từ hỗn hợp xăng và khí. Vì vậy, sẽ cho khả năng đốt cháy cao hơn, nhiên liệu cháy triệt để, giúp động cơ xe sản sinh công suất tốt.
- Khả năng phun nhiên liệu và khả năng đánh lửa tốt
Xem ngay: Lý do gây hư hỏng quạt làm mát két nước ô tô phổ biến mà người lái mới cần biết
Tỷ lệ nén bao nhiêu là phù hợp?
Có thể thấy, tỉ số nén đóng vai trò là thông số thiết kế cơ bản tạo nên một động cơ hoàn chỉnh. Đây là yếu tố quan trọng trong việc đánh giá xem động cơ xe hoạt động mạnh mẽ hay không. Do đó, việc tham khảo và tìm hiểu về tỉ số nén theo nhu cầu sử dụng trước khi mua xe máy là rất cần thiết.
Tuy nhiên, không phải tỉ số nén càng cao thì càng tốt. Tỉ số nén quá cao sẽ làm cho nhiệt độ buồng đốt tăng nhanh và động cơ nóng lên, làm tăng lượng khí thải gây ô nhiễm môi trường (NOx).

Tỷ lệ nén bao nhiêu là phù hợp?
Theo tính toán của các kỹ sư, tỉ số nén của động cơ xăng tốt thường dao động từ 9 đến 13.
Tại sao phải giới hạn tỷ số nén?
Sau khi đã hiểu tỉ số nén là gì và vai trò của tỉ số nén trong hoạt động của xe, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu lý do tại sao cần phải giới hạn tỉ số này.
Có hai lý do chính cần phải giới hạn tỉ số nén:
- Xét về điều chỉnh xăng, để tăng công suất động cơ và khả năng kích nổ cao thì tỉ số nén phải tăng lên.
- Xét về điều chỉnh diesel, nếu muốn động cơ hoạt động êm ái hơn thì tỉ số nén cần phải giảm xuống nhưng với điều kiện áp suất và nhiệt độ phải thấp. Điều này làm giảm khả năng tự cháy và khả năng kích nổ thấp, khó cháy hơn.
Ngoài ra, nếu động cơ có tỉ số nén cao sẽ tạo ra nhiều năng lượng cơ học hơn từ hỗn hợp xăng và khí, dẫn đến khả năng đốt cháy cao hơn và nhiên liệu cháy triệt để. Điều này giúp động cơ mạnh mẽ hơn.
Tuy nhiên, bạn cần lưu ý rằng không phải tỉ số nén càng cao thì càng tốt. Tỉ số nén quá cao sẽ làm nhiệt độ buồng đốt tăng nhanh. Động cơ càng nóng thì lượng khí thải gây ô nhiễm môi trường (NOx) sẽ tăng lên.
Hơn nữa, xe có tỉ số nén càng cao sẽ cần sử dụng loại xăng có tỉ số octan càng cao, loại xăng này thường có giá thành cao. Hiện nay, loại xăng có tỉ số octan cao nhất là A95. Nếu xe bạn có tỉ số nén cao hơn thì chắc chắn sẽ không tìm được loại xăng tương thích, dẫn đến nguy cơ cháy nổ rất cao.
Trên đây là bài viết của Phụ Tùng HQ giải đáp về tỉ số nén là gì. Hy vọng thông qua những thông tin có trong bài viết, bạn đọc đã có thêm kiến thức về tỷ số này. Việc tham khảo về tỷ số nén là rất quan trọng để bạn chọn được dòng xe phù hợp nhất cho mình.