Phanh cơ hay phanh đĩa: Nên chọn loại phanh nào?

Trong số các loại phanh phổ biến hiện nay, phanh cơ và phanh đĩa là hai hệ thống được sử dụng rộng rãi. Tuy nhiên, giữa phanh cơ ô tô và phanh đĩa, loại nào an toàn hơn? Bài viết dưới đây của Phụ Tùng HQ sẽ phân tích chi tiết từng loại, so sánh ưu nhược điểm và đưa ra kết luận để người dùng có thể đưa ra lựa chọn phù hợp nhất.

Tổng quan về phanh cơ xe ô tô

Phanh cơ (còn gọi là phanh tang trống cơ khí) là loại phanh truyền thống, hoạt động dựa trên cơ cấu dây cáp kéo. Khi người lái đạp bàn đạp phanh, lực cơ học được truyền qua hệ thống dây cáp, làm cho má phanh ép vào tang trống, tạo ra ma sát để làm chậm hoặc dừng xe.

Ưu điểm của phanh cơ 

Chi phí sản xuất và bảo trì thấp

Một trong những điểm mạnh nổi bật nhất của phanh cơ chính là chi phí sản xuất thấp. Phanh cơ có cấu tạo khá đơn giản, chủ yếu hoạt động dựa trên cơ chế kéo dây hoặc đòn bẩy cơ khí, không đòi hỏi nhiều chi tiết phức tạp như hệ thống thủy lực của phanh đĩa. 

Chính vì vậy, việc lắp ráp, thay thế linh kiện hay bảo dưỡng định kỳ phanh cơ cũng tiết kiệm hơn rất nhiều.

Bền bỉ và ít bị ăn mòn

Phanh cơ thường được thiết kế theo dạng tang trống, trong đó các bộ phận bên trong được bảo vệ bởi lớp vỏ bọc kín. Nhờ cấu trúc này, hệ thống phanh ít bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài như bụi bẩn, bùn đất, nước mưa hay tuyết.

Hiệu quả trong điều kiện đường khô, tải trọng thấp

Phanh cơ vẫn đáp ứng tốt nhu cầu sử dụng trong những điều kiện đường sá khô ráo và tải trọng không quá lớn. Ở tốc độ thấp hoặc trong môi trường đô thị với nhu cầu phanh không quá gấp gáp, hệ thống phanh cơ hoàn toàn có thể đảm bảo hiệu quả dừng xe an toàn.

Nhược điểm của phanh cơ ô tô

Khả năng tản nhiệt kém

Một trong những hạn chế lớn nhất của phanh cơ là khả năng tản nhiệt kém. Do kết cấu tang trống khép kín, không khí khó lưu thông bên trong, khiến nhiệt độ dễ tích tụ khi phanh nhiều lần trong thời gian ngắn. 

Trong trường hợp khẩn cấp hoặc khi di chuyển trên đường đèo dốc, tình trạng này có thể gây mất kiểm soát và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn nghiêm trọng.

Hiệu quả phanh không ổn định theo thời gian

Phanh cơ hoạt động dựa vào cơ cấu dây cáp kéo hoặc thanh giằng truyền lực, vì vậy hiệu quả của nó phụ thuộc khá nhiều vào độ căng của dây cáp cũng như mức độ mài mòn của các chi tiết bên trong. Nếu không được kiểm tra và điều chỉnh thường xuyên, phanh có thể hoạt động yếu đi, gây ra cảm giác không đều hoặc lệch phanh giữa các bánh xe. 

Độ chính xác và khả năng phản hồi thấp

Với phanh cơ, người lái thường cảm nhận được độ trễ khi đạp phanh, do lực tác động phải đi qua nhiều cơ cấu trung gian. Điều này khiến cho độ phản hồi của phanh không được nhạy và kém chính xác, đặc biệt khi cần phanh gấp trong tình huống bất ngờ. 

Tổng quan về phanh đĩa ô tô

Phanh đĩa là hệ thống phanh hiện đại, hoạt động dựa trên nguyên lý thủy lực. Khi người lái đạp phanh, dầu phanh được đẩy đến các piston, ép má phanh kẹp chặt vào đĩa phanh (rotor), tạo ra lực ma sát làm giảm tốc độ xe.

Ưu điểm của phanh đĩa ô tô

Hiệu quả phanh cao, ổn định trong mọi điều kiện

Phanh đĩa nổi bật với khả năng tạo lực hãm mạnh mẽ và nhất quán, kể cả trong điều kiện vận hành khắc nghiệt như đường trơn, tốc độ cao hoặc khi chở nặng. Thiết kế của hệ thống phanh đĩa cho phép má phanh ép trực tiếp vào đĩa quay (rotor) với lực nén lớn, giúp xe dừng lại nhanh chóng và an toàn hơn.

Khả năng tản nhiệt tốt, chống quá nhiệt hiệu quả

Do thiết kế mở, không bị bao bọc như phanh tang trống, phanh đĩa có khả năng tản nhiệt rất tốt trong quá trình hoạt động. Luồng không khí bên ngoài dễ dàng làm mát các bộ phận phanh, giúp giảm nguy cơ xảy ra hiện tượng "phai phanh" khi phanh liên tục trong thời gian dài.

Xem thêm: Phanh ABS và Phanh đĩa: Lựa chọn nào là tốt nhất?

Phản hồi nhanh, điều khiển chính xác

Hệ thống phanh đĩa thường sử dụng cơ chế thủy lực, giúp truyền lực đều và chính xác hơn đến các má phanh. Nhờ vậy, người lái có thể cảm nhận rõ ràng độ nặng nhẹ của bàn đạp phanh và dễ kiểm soát lực phanh hơn. Sự nhạy bén trong phản hồi cũng là một yếu tố quan trọng giúp tăng độ an toàn trong các tình huống bất ngờ hoặc khi cần phanh gấp.

Dễ tích hợp các công nghệ hỗ trợ an toàn hiện đại

Phanh đĩa có thể kết hợp hiệu quả với các hệ thống an toàn tiên tiến như ABS (chống bó cứng phanh), EBD (phân phối lực phanh điện tử), BA (hỗ trợ phanh khẩn cấp)… giúp tăng hiệu suất phanh và giữ ổn định cho xe khi phanh gấp. Nhờ khả năng tương thích cao, phanh đĩa là lựa chọn mặc định trên nhiều dòng xe cao cấp và xe đời mới.

Nhược điểm của phanh đĩa ô tô

Chi phí sản xuất và bảo trì cao hơn

Một trong những nhược điểm dễ nhận thấy của phanh đĩa là giá thành sản xuất và sửa chữa cao hơn so với phanh cơ. Hệ thống phanh đĩa bao gồm nhiều linh kiện tinh vi hơn như piston thủy lực, ống dẫn dầu, caliper… nên khi gặp trục trặc, chi phí thay thế và bảo dưỡng sẽ tốn kém hơn. 

Ngoài ra, má phanh và đĩa phanh cũng bị mài mòn nhanh hơn, yêu cầu kiểm tra và thay thế định kỳ để đảm bảo hiệu quả hoạt động.

Dễ bị ảnh hưởng bởi điều kiện môi trường 

Do thiết kế mở, phanh đĩa dễ tiếp xúc trực tiếp với nước mưa, bùn đất hoặc bụi bẩn trong quá trình vận hành. Nếu không được vệ sinh và bảo dưỡng thường xuyên, những yếu tố này có thể làm giảm độ ma sát giữa má phanh và đĩa, khiến hiệu quả phanh bị suy giảm tạm thời. 

Trong một số trường hợp, nước lọt vào đĩa phanh còn có thể gây trượt nhẹ trong lần đạp phanh đầu tiên sau khi xe bị ướt.

Mài mòn nhanh hơn nếu không sử dụng đúng cách

Phanh đĩa, mặc dù hiệu quả, lại có xu hướng mài mòn nhanh hơn nếu người lái thường xuyên phanh gấp hoặc đạp phanh liên tục trong thời gian dài. Việc sử dụng không đúng cách cũng có thể khiến đĩa phanh bị vênh hoặc quá nhiệt, ảnh hưởng đến tuổi thọ và độ an toàn. 

Vì vậy, ngoài việc chọn loại má phanh chất lượng, người dùng cần tuân thủ các quy tắc vận hành hợp lý để tăng tuổi thọ cho hệ thống phanh.

Phanh cơ hay phanh đĩa an toàn hơn? Nên sử dụng loại phanh nào cho ô tô?

Xét về mặt an toàn, phanh đĩa vượt trội hơn phanh cơ ở hầu hết các khía cạnh quan trọng như hiệu quả phanh, độ phản hồi, tản nhiệt và khả năng kiểm soát. Đó là lý do vì sao hầu hết các dòng ô tô hiện đại ngày nay đều trang bị phanh đĩa cho ít nhất hai bánh trước – nơi chịu phần lớn trọng lực khi xe phanh.

Xem ngay: Hướng dẫn vệ sinh phanh đĩa ô tô ngay tại nhà hiệu quả

Nếu bạn chủ yếu sử dụng ô tô trong khu vực đô thị, di chuyển quãng đường ngắn và không chở tải nặng, thì hệ thống phanh cơ – đặc biệt ở bánh sau hoặc dùng cho phanh tay – vẫn là một lựa chọn hợp lý. Nó giúp tiết kiệm chi phí mà vẫn đáp ứng được nhu cầu sử dụng cơ bản hàng ngày.

Ngược lại, đối với những ai thường xuyên di chuyển đường dài, leo đèo dốc, hoặc phải xử lý các tình huống phanh gấp, thì phanh đĩa lại là giải pháp tối ưu hơn. Khả năng phanh mạnh mẽ, phản hồi nhanh và ổn định giúp nâng cao mức độ an toàn cho người lái và hành khách trong mọi điều kiện vận hành.

Trên đây là bài viết so sánh phanh cơ hay phanh đĩa an toàn hơn của Phụ Tùng HQ. Hy vọng thông qua bài viết này, bạn đọc sẽ có thêm nhiều kiến thức hữu ích để lựa chọn được loại phanh phù hợp nhất với nhu cầu của bản thân.